सङ्गीतमा समर्पित सुरेश

आऊ मेरा प्यारा-प्यारा भाइबहिनीहरू रेडियोनजिक आऊ, लौ त सुरु गरौँ आजको बाल कार्यक्रम ...' हालैको एक बिहान रेडियो नेपालबाट गुञ्जिने यी शब्दहरूलाई सम्झि सङ्गीतकार सुरेश अधिकारीले । बासुदेव मुनालका यी शब्दहरू मुख्य प्रेरणाका स्रोत हुन् रे सङ्गीतकार अधिकारीका लागि । 'त्यतिबेला रेडियो नेपाल सञ्चारको एक मात्र सशक्त माध्यम थियो । हामी स्कुलका गुरुहरूभन्दा रेडियोसँग बढी रमाउँथ्यौ,' सुरेशले आफ्नो विगत खोतले ।
२०३८ सालमा र्सवप्रथम रेडियो नेपालको बाल कार्यक्रममा प्रथम स्थान हात पारेका अधिकारीले अहिलेसम्म सङ्गीतको कुनै औपचारिक शिक्षा लिएका छैनन् । रेडियो नेपालको पुरस्कार नै उनका लागि सङ्गीत क्षेत्रमा प्रवेशको बाटो बन्यो । काभ्रे, कुशादेवी-३ मा जन्मिएका अधिकारीले एसएलसीसम्मको शिक्षा स्थानीय कुशादेवी उच्च माविबाट गरे । सङ्गीतमा रुचि भए पनि उनले काठमाडौँ ल क्याम्पसबाट कानुनमा स्नातक गरे । त्यो औपचारिक शिक्षाले उनको करियरलाई खासै सहयोग गरेन जति उनलाई रेडियो नेपालमा निरन्तर धाउनाले गरेको छ ।
'युनिक म्युजिक कर्न्र्सन भन्ने एउटा एजेन्सीमा २०४४ सालतिर गायकका लागि विज्ञापन मागेको थियो । म पनि त्यहाँ गायकका रूपमा प्रवेश गरेँ र पछि मैले सबै बाजाहरू बजाउन जानेकाले सङ्गीतकारका रूपमा जागिरे भएँ,' मिठो स्वरका धनी अधिकारी आफ्नो सङ्गीत जीवनको प्रारम्भिक कालमा फर्किए एकपटक ।
समकालीन नेपाली गीत-सङ्गीतको क्षेत्रमा सफल मानिएका अधिकारीले सङ्गीतलाई आफ्नो परिभाषा दिए, 'सङ्गीत ध्वनि होर्,र् इश्वर नै यही हो, तन्त्रविद्या पनि ध्वनिसँग सम्बन्धित छ,' उनले थपे, 'निर्जीव वस्तुलाई ध्वनिले नै चलायमान बनाउँछ । तपाईंको ध्वनिको स्केल र निर्जीव वस्तु जस्तै, भाँडाको स्केल म्याच गर्žयो भने, भाँडाले आवाज निकाल्छ । त्यो पनि एउटा सङ्गीत हो ।' अधिकारीले आफूसँगैको गिटार उठाए र आफ्नो परिभाषालाई पुष्टि गर्नतिर लागे । उनले मुखलाई गितारका तारसँगै जोड्दै अलाप्न थाले, सुरहरू । उनले फ्ल्याटमा अलाप्दा बेसको तारले आफ्नो आवाज निकाल्न थाल्यो, त्यसैगरी उनले 'हाइ पिच'मा अलाप्दा सबैभन्दा माथिको तारले आफ्नो आवाज निकाल्न थाल्यो । उनको यो व्यावहारिक ज्ञानले नै सायद उनलाई सफल बनाएको छ ।
सङ्गीतकार अधिकारीले लगभग ६० देखि ७० ओटाजति नेपाली चलचित्रमा आफ्नो सङ्गीत दिइसकेका छन् । अधिकारी आफूलाई व्यावसायिक सङ्गीतकारका रूपमा लिन्छन् । हुन पनि सङ्गीतले नै पालेको छ उनको परिवार । जब कुनै पेसाले एउटा व्यक्ति र उसको परिवारलाई गाँस, बास, कपास जुटाउँछ र सामाजिक जीवनका लागि योग्य बनाउँछ, त्यस बेला ऊ त्यो पेसामा व्यावसायिक बन्छ । अधिकारीले आफ्नो अधिकतम समय सङ्गीतमै दिएका छन् र उनी सफल पनि छन् ।
'म मरेको पल तिमी डोली चढ्नु' बोलको उनको गीत नेपाली भाषीहरूमाझ सदाबहार छ । त्यस्तै, उनले सङ्गीत भरेका आधुनिक र चलचित्रका गीत पनि सबैखाले स्रोताको मनमा बसेका छन् । दुई छोरी र श्रीमतीका साथ काठमाडौँमा बस्दै आएका अधिकारी हाल आफैँले निर्माण गर्न लागेको चलचित्र 'तिमी मेरो म तिम्रो'मा व्यस्त छन् । प्रस्तुत छ उनीसँगको कुराकानीको सारसङ्क्षेपः

l तपाईंको आफ्नो जीवनदर्शन र सिद्धान्त के हो ?
- सकारात्मžžžžक सोच, मानवीय संवेदना र जिम्मेवारीबोध ।
l सङ्गीतकार नभएको भए के हुनुहन्थ्यो होला ?
- सर्वोच्च अदालतमा बहस गरिरहेको हुन्थँहोला ।
l 'तन्नेरी'का बारेमा तपाईं के भन्नुहुन्छ ?
- म आफूलाई अहिले पनि तन्नेरी नै देख्छु र भोलि झन् तन्नेरी देखिनेछु । किनभने, तन्नेरी भन्ने कुरा उमेरभन्दा
पनि सोचाइमा भर पर्दछ । तपाईंहरूको यो पत्रिका पनि तन्नेरी नै रहेछ, सधैँ तन्नेरी रहन सफल रहोस्, तन्नेरी
मासिकलाई तन्नेरी शुभकामना ।
l अहिलेको तन्नेरी पुस्तालाई कस्तो देख्नु हन्छ ?
- जेनेरेसन ग्यापले गर्दा आफूभन्दा तल्लो पुस्ता गलत बाटोमा गइरहे जस्तो लाग्नु स्वाभाविक हो । जस्तै, मेरो बुबाको दृष्टिकोणमा पनि म गलत बाटोमा हिँडिरहेको हुन्थेँ उतिबेला, तर साँच्चै गलत बाटोमा हिँडिरहेको हुने भए त म पक्कै पनि यो स्थानसम्म आइपुग्ने थिइनँ होला ।
l राज्यले कलाकारका लागि के गर्नुपर्छ जस्तो लाग्छ ?
- सरकार तथा देशले कलाकारलाई पैसा दिने होइन, राम्रो उखुबारी भएको किसानलाई देशले पैसा दिने त होइन नि, बरु सक्दो बजार व्यवस्थापन गरिदिनुपर्छ । त्यसैगरी, राज्यले पनि कलाकारलाई बरु रोयल्टी, पाइरेसी, मार्केटिङ आदि कुराको राम्रो व्यवस्थापन गरेर कलाकारलाई राम्रो सम्मान गर्न सक्छ । देशले कलाकारलाई गर्ने योभन्दा ठूलो सम्मान केही पनि हुन सक्दैन । एउटा कलाकारले समाजको लागि योगदान पुर्žयाएको हुन्छ । उसलाई हामी समाजका सदस्य मिलेर सहयोग गर्न सक्छौँ । नातिकाजीले गीत हाम्रो गाइदिनुभयो । वहाँका गीत हामी नै सुन्छौँ देश तथा सरकारले त सुन्ने होइन, खै त हामीले यो कुरा बुझ्न सकेको !
l नेपाली सङ्गीत कतातिर गइरहे जस्तो लाग्छ ?
- अझै त गलत बाटोमा हिँडेको छैन । विकास पनि क्रमैसँग हुन्छ । बाटो हिँड्दा भीर पनि आउँछ तर निरन्तर हिँड्नुपर्छ । ओझेलमा परेको छैन हाम्रो सङ्गीत । बदलिँदो परिस्थितिलाई सामना गरिरहेकै छ ।
l नेपाली सङ्गीतको विकास गर्न के गर्नुपर्छ ?
- र्सवप्रथम त, छुट्टै सङ्गीत प्रतिष्ठानको स्थापना गरिनुपर्छ । त्यो ढल तथा खानेपानी संस्थानजस्तो बनाइनु हुँदैन,
जसले कुनै एउटाको पनि राम्रो विकास गर्न नसक्ने नहोस् । किनभने सङ्गीत क्षेत्रले गायन, वाद्यवादन, लेखन आदि
विधालाई समेट्छ । त्यसैले समग्र सङ्गीतको विकासका लागि यी सबै विधाको एक-एक विकास हुन जरुरी छ ।
Source : Tanneri.com